Çatlak veya kırık ayak bileği ayak bileğinizdeki kemiğin yaralanmasıdır. Basit bir yanlış adım veya düşüşten kaynaklanan bükülme yaralanması veya örneğin bir araba kazası sırasında doğrudan oluşan bir travmada ayak bileği kırılabilir.
Kırık ayak bileğinin durumu ciddiyetine göre değişir. Kırık ayak bileği tedavisi, kemik kırığının yerine ve şiddetine bağlıdır. Ciddi derecede kırılmış bir ayak bileğine iyileşme sürecinde uygun pozisyonu koruması adına plakalar, çubuklar veya vidaları kırık kemiğe implant etmek için ameliyat gerektirebilir.
Kırık Ayak Bileği Belirtileri
Kırık ayak bileğiniz varsa, aşağıdaki belirti ve semptomlardan bazılarıyla karşılaşabilirsiniz:
- Anında, şiddetlenen ağrı
- Şişme
- Morarma
- Hassasiyet
- Görünüm de anormallik
- Yürüme veya ağırlık taşımada zorluk veya ağrı
Açık bir deformite varsa, ağrı ve şişlik kendi kendine bakım ile iyileşmezse veya ağrı ve şişlik zamanla kötüleşirse doktora görünün. Ayrıca, kırık yürüyüşe müdahale ederse de doktora görünün.
Kırık Ayak Bileği Nedenleri
Kırık ayak bileği genellikle bükülme yaralanmasının bir sonucudur, ancak ayak bileğine doğrudan bir darbe nedeniyle de olabilir.
Kırık ayak bileğinin en yaygın nedenleri şunlardır:
- Araba kazaları. Araba kazalarında sık görülen ezilme yaralanmaları, cerrahi onarım gerektiren kırılmalara neden olabilir.
- Düşme. Düşme, ayak bileğinizdeki kemikleri kırabilir veya bir yükseklikten atladıktan sonra da bu gerçekleşebilir.
- Yanlış adım. Bazen ayağınızı yanlış bir yere koymanız, kemiğin kırılmasına neden olabilecek bükülmelere neden olabilir.
Kırık Ayak Bileği Komplikasyonları
Kırık ayak bileği komplikasyonları nadirdir:
- Artrit. Eklem içine uzanan kırıklar, yıllar sonra artrite neden olabilir.
- Kemik enfeksiyonu (osteomiyelit). Açık yaralı bir kırığınız varsa, yani kemiğin bir ucu deriden dışarı taşarsa, kemiğiniz enfeksiyona neden olan bakterilere maruz kalabilir.
- Kompartman sendromu. Bu durum nadiren ayak bileği kırıkları ile ortaya çıkabilir. Bacakların etkilenen kaslarında ağrı, şişme ve bazen sakatlığa neden olur.
- Sinir veya kan damarı hasarı. Ayak bileğindeki travma sinirleri ve kan damarlarını yaralayabilir, bazen onları yırtabilir. Herhangi bir uyuşma veya dolaşım problemi fark ederseniz derhal doktorunuzdan yardım alın. Kan akışının olmaması kemiğin zayıflamasına ve erimesine neden olabilir.
Kırık Ayak Bileği Önleme
Bazı temel önlemler, ayak bileğinin kırılmasını önlemeye yardımcı olabilir:
- Uygun ayakkabılar giyin. Engebeli arazide yürüyüş ayakkabıları kullanın. Yaptığınız spor için uygun spor ayakkabılarını seçin.
- Spor ayakkabılarını düzenli olarak değiştirin. Tabanı veya topuk kısmı yıprandığında ayakkabılarını değiştirin. Koşucuysanız, spor ayakkabılarınızı belli aralıklar ile değiştirin.
- Yavaş başlayın. Bu yeni fitness programı dahil her egzersiz için geçerlidir.
- Alternatif sporlar. Alternatif spor faaliyetleri stres kaynaklı kırıkları önleyebilir. Koşmak yerine yüzme veya bisiklete binmeyi düşünün.
- Kemiklerinizi güçlendirin. Yeterli kalsiyum ve D vitamini alın. Kalsiyum yönünden zengin besinler arasında süt, yoğurt ve peynir bulunur. D vitamini takviyesi almanız gerekip gerekmediğini doktorunuza sorun.
- Evinizi düzenli tutun. Özellikle zeminlerde ev dağınıklığını uzak tutmak, düşmeleri önlemenize yardımcı olabilir.
- Ayak bileği kaslarınızı güçlendirin. Ayak bileğinizi sık sık bükmeye eğilimliyseniz, ayak bileğinizdeki destekleyici kasları güçlendirmeye yardımcı olmak için doktorunuzdan egzersiz programı isteyin.
Kırık Ayak Bileği Tedavi
Kırık ayak bileği tedavisi, hangi kemiğin kırıldığına ve şiddetine bağlı olarak değişecektir.
İlaçlar
Doktorunuz asetaminofen (Tylenol, diğerleri) gibi reçetesiz satılan ağrı kesici önerebilir.
Terapi
Kemiğiniz iyileştikten sonra, muhtemelen ayak bileklerinizde ve ayaklarınızdaki kasları ve bağları güçlendirmeniz gerekecektir. Bir fizyoterapist size esnekliğinizi, dengenizi ve gücünüzü arttırmak için egzersizler öğretebilir.
Cerrahi Veya Diğer Prosedürler
- Hizalama. Yer değiştirmiş bir kırığınız varsa, yani kırığın iki ucu iyi hizalanmamışsa, doktorunuzun parçaları uygun pozisyonlara alması gerekebilir. Ağrı ve şişlik miktarınıza bağlı olarak, bu işlemden önce bölgeyi uyuşturmak için bir kas gevşetici, yatıştırıcı veya lokal anestezik gerekebilir.
- İmmobilizasyon. Kırık kemikler, iyileşebilmesi için hareketsiz hale getirilmelidir. Çoğu durumda, alçı gerektirir.
- Ameliyat. Bazı durumlarda, ortopedi cerrahının iyileşme sırasında kemiklerinizin doğru konumunu korumak için pimler, plakalar veya vidalar kullanması gerekebilir.
