Amenore menstrüasyonun (regl dönemi) olmamasıdır. Arka arkaya olacak şekilde en az üç adet dönemini kaçırmış kadınlarda ve on beş yaşına dek adet görmeye başlamayan kızlarda olabilir.
En yaygın nedenlerinden birisi hamileliktir. Diğer nedenler arasında, üreme organlarını ya da hormon seviyelerini düzenlemede yardım sağlayan bezlerle ilgili sorunların olması yer alır. Altta yatan durumun tespit ve tedavi edilmesi çoğunlukla amenoreyi çözmektedir.
Amenore Belirtileri
Amenorede ana işaret, adet dönemlerinin olmamasıdır. Altta yatan sebebe bağlı olarak regl dönemlerinin yokluğu yanında başka belirti ve semptomlar ortaya çıkabilir. Bu belirti ve semptomlar aşağıdakilerdir:
- Sütlü meme başı akıntısı
- Saç kaybı
- Baş ağrısı
- Görmede değişiklikler
- Aşırı sakal
- Pelvik ağrısı
- Akne
Ne Zaman Doktora Görünmek Gerekir?
Eğer kişi arka arkaya olacak şekilde en az üç defa adet dönemi kaçırmışsa veya adet dönemi olmamışsa doktora danışmalıdır. Ayrıca on beş yaşında ve daha büyük olanlar da adet olmamışlarsa doktora danışmaları gerekir.
Amenore Risk Faktörleri
Amenore riskini artırabilecek faktörler aşağıdadır:
- Aile Öyküsü
Ailede diğer kadınlar amenore sorunu yaşadılarsa, problemle ilgili olarak bir yatkınlık durumu söz konusu olabilir.
- Yeme Bozuklukları
Anoreksiya ya da Bulimia gibi yeme bozukluğuna sahip olan kişilerde amenore gelişme riski daha fazladır.
- Atletizm
Aşırı atletik antrenman yapılması amenore riskini artırabilir.
Amenore Komplikasyonları
- Kısırlık
Eğer yumurtlama ve adet dönemleri olmazsa hamile kalınamaz.
- Osteoporoz
Amenorenin kaynağı düşük östrojen seviyeleriyse, osteoporoz riski olabilir.
Amenore Teşhis
Randevu esnasında doktor pelvik muayene yapacaktır. Pelvik muayene yapılmasının nedeni üreme organlarıyla ilgili bir problem olup olmadığının kontrol edilmesidir. Ayrıca normal erginlik değişikliklerinin yaşanıp yaşanmadığının kontrolü için göğüsler ve cinsel organ incelemesi de yapabilir.
Amenore, bir dizi karmaşık hormonal probleme işaret ediyor olabilir. Bundan dolayı altta yatan nedenin bulunması gerekir. Altta yatan nedenlerin bulunması zaman alabilmekte ve birden fazla test gerektirebilmektedir.
Laboratuvar Testleri
Aşağıdakilerin de dahil olduğu çeşitli kan testleri yapılabilir:
- Hamilelik Testi
Bu test muhtemelen doktorun önerdiği ilk test olacaktır. Olası gebeliğin elenmesini ya da onaylanmasını sağlamaktadır.
- Tiroid Fonksiyon Testi
Tiroidin düzgün şekilde çalışıp çalışmadığını kontrol etmeye yarar. Kandaki tiroid uyarıcı hormon (TSH) miktarını ölçer.
- Yumurtalık Fonksiyon Testi
Yumurtalıkların düzgün çalışıp çalışmadıklarını kontrol etmeye yarar. Kandaki folikül uyarıcı hormon (FSH) miktarını ölçer.
- Prolaktin Testi
Prolaktin hormonunun düşük seviyeleri, hipofiz bezi tümörünün işareti olabilmektedir.
- Erkeklik Hormonu Testi
Kalınlaşmış bir ses tonu ya da artmış yüz kılları varsa, doktorunuz bu testi önerebilir. Bu testle, kandaki erkeklik hormonu seviyesi kontrol edilir.
Hormon Testi
Bu testte 7-10 gün süresince hormonal bir ilaç alınır ve bu ilaç âdet kanamasını tetiklemek içindir. Bu test sonrasında elde edilen sonuçlar doktora adet dönemlerinin östrojen eksikliği nedeniyle mi durduklarını tanımlamada yardımcıdır.
Görüntüleme Testleri
Kişinin belirti ve semptomlarıyla beraber kan testlerinin sonuçları da göz önüne alınır ve doktorlar aşağıdakiler de dahil olmak üzere bir ya da daha fazla görüntüleme testi önerebilir. Görüntüleme testleri aşağıdaki şekildedir:
- Ultrason
İç organların görüntülerini ses dalgaları kullanarak yansıtır. Eğer kişi daha önce hiç adet dönemi geçirmediyse doktorlar bu durumlarda üreme organlarında anormallik var mı diye kontrol etmek isterler ve ultrason testi önerebilirler.
- Bilgisayarlı Tomografi (BT)
İç yapıların kesit görünümlerini oluşturmak için farklı yönlerden çekilen birçok X-ışını görüntüsünü birleştiren taramadır. BT taramasıyla rahmin, yumurtalıkların ve böbreklerin normal görünüp görünmedikleri kontrol edilebilir.
- Manyetik Rezonans Görüntüleme (MR)
Güçlü manyetik alana sahip radyo dalgalarını kullanan bir görüntüleme testidir. Vücuttaki yumuşak dokuların son derece ayrıntılı görüntülerini üretir. Hipofiz tümörü olup olmadığının kontrol edilmesi için MR istenebilir.
Kapsam Testleri
Eğer yapılan diğer testler spesifik bir neden göstermezlerse, doktorlar histeroskopi önerebilirler. Bu test, rahmin içine bakmak için vajinadan ve serviksten ince, ışıklı bir kameranın geçtiği bir testtir.
Amenore Tedavisi
Uygulanacak olan tedavi amenorenin altta yatan nedenine bağlıdır. Kimi durumlarda doğum kontrol hapları ya da diğer hormon tedavileri adet döngülerini tekrardan başlatabilirler. Tiroid ya da hipofiz bozukluklarından kaynaklanan amenore, ilaçlarla tedavi edilebilir. Eğer amenoreye bir tümör ya da yapısal tıkanma gibi bir durum neden olmuşsa ameliyat gerekebilir.
